Opieńka miodowa (Armillaria mellea)

Opieńka miodowa to grzyb, który rośnie głównie na drzewach liściastych i iglastych, a także na ich pniach i korzeniach. Jest to grzyb symbiotyczny, który tworzy sieć grzybni pod ziemią, wpływając na korzenie drzew. Ma kapelusz o średnicy 5-15 cm, który w młodym stanie jest półkulisty, a później staje się płaski, z lekko schodzącymi brzegami. Kolor kapelusza waha się od żółtobrunatnego do pomarańczowo-brązowego. Na trzonie znajduje się charakterystyczny pierścień, który jest białawy lub lekko brązowy. Rurki pod kapeluszem są żółte, a z czasem zmieniają kolor na brązowy. Opieńki rosną zwykle w dużych grupach, tworząc charakterystyczne pierścienie lub "czarcie kręgi" w lesie. W smaku są delikatne, lekko słodkie, z nutą miodu, stąd ich nazwa. Należy pamiętać, że młode opieńki są jadalne, natomiast starsze mogą być trudniejsze do strawienia, a także łatwiej je pomylić z trującymi grzybami.

---

Przykład dania: Zupa krem z opieniek miodowych

Składniki:

• 300 g świeżych opieniek miodowych,
• 1 cebula,
• 1 ząbek czosnku,
• 2 ziemniaki,
• 1 marchewka,
• 1 litr bulionu warzywnego lub drobiowego,
• 100 ml śmietany 30%,
• 1 łyżka masła,
• sól, pieprz,
• świeży tymianek lub natka pietruszki do dekoracji.

Przygotowanie:

1. Opieńki dokładnie oczyść, pokrój na mniejsze kawałki. Jeśli są starsze, należy usunąć twardsze części trzonu.
2. Cebulę i czosnek posiekaj, a marchewkę i ziemniaki obierz i pokrój w kostkę.
3. W dużym garnku rozgrzej masło, dodaj cebulę i czosnek, smaż przez kilka minut, aż się zeszklą.
4. Dodaj pokrojone marchewkę, ziemniaki i grzyby, smaż przez kilka minut.
5. Zalej wszystko bulionem, dodaj sól, pieprz i gotuj na małym ogniu przez około 20-30 minut, aż warzywa będą miękkie.
6. Zupę zmiksuj na gładki krem za pomocą blendera ręcznego lub w tradycyjnym blenderze.
7. Na koniec dodaj śmietanę, dokładnie wymieszaj i dopraw do smaku solą i pieprzem.
8. Podawaj gorącą zupę udekorowaną świeżym tymiankiem lub natką pietruszki.

Smacznego!

Czubajka kania (Macrolepiota procera)

Czubajka kania, znana także jako kania, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych grzybów jadalnych w Polsce. Ma dużą, białą kapelusz o średnicy 15–30 cm, który początkowo jest wypukły, a później staje się płaski lub lekko wklęsły. Powierzchnia kapelusza jest gładka, o białawym lub kremowym kolorze, często z charakterystycznym wzorem w postaci łuskowatych łatek. Trzon czubajki kani jest smukły, biały, z pierścieniem na wysokości około 2/3 długości trzonu, który jest ruchomy (można go przesuwać). Miąższ jest biały, a zapach przypomina zapach mąki lub ziarna. Czubajka kania rośnie na otwartych przestrzeniach, takich jak łąki, pastwiska czy w lasach, zwykle w okresie letnim i wczesnej jesieni. Grzyb ten jest łatwy do rozpoznania i bardzo smaczny, pod warunkiem, że nie zostanie pomylony z trującym grzybem – czubajką wiosenną, która ma podobny wygląd, ale jest trująca.

---

Przykład dania: Kotlety z czubajki kani

Składniki:

• 4 duże czubajki kani,
• 1 jajko,
• 2 łyżki mąki,
• 1/2 szklanki bułki tartej,
• 1 cebula,
• 1 ząbek czosnku,
• 2 łyżki masła,
• sól, pieprz,
• 1 łyżeczka majeranku,
• olej do smażenia.

Przygotowanie:

1. Czubajki kani oczyść z ziemi i ewentualnych zanieczyszczeń. Pokrój kapelusze na cienkie plastry, a trzon na mniejsze kawałki.
2. Cebulę i czosnek posiekaj drobno i podsmaż na patelni na 1 łyżce masła, aż staną się złociste.
3. Grzyby przełóż do miski, dodaj podsmażoną cebulę i czosnek, wbij jajko, dodaj mąkę, bułkę tartą, majeranek, sól i pieprz. Wszystko dokładnie wymieszaj, aż uzyskasz jednolitą masę.
4. Z masy formuj kotlety i smaż je na rozgrzanym oleju na złoty kolor, przez 3-4 minuty z każdej strony.
5. Kotlety można podać z ziemniakami, surówką lub jako danie główne.

Pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius)

Pieprznik jadalny, znany również jako kurka, to jeden z najbardziej cenionych grzybów jadalnych w Polsce. Ma charakterystyczny, lejkowaty kształt, o kapeluszu w kolorze od intensywnie żółtego do pomarańczowego. Rynienki (zamiast blaszek) pod kapeluszem są dobrze widoczne, w kolorze żółtym lub pomarańczowym, a trzon jest smukły, pełny i jaśniejszy niż kapelusz. Grzyb ten rośnie w lasach liściastych i iglastych, najczęściej w pobliżu drzew takich jak sosny, świerki czy dęby, od późnej wiosny do jesieni. Pieprznik jadalny ma delikatny, lekko pieprzny smak, który nadaje potrawom wyjątkowy aromat. Dzięki temu jest szeroko wykorzystywany w kuchni.

---

Przykład dania: Sos pieprznikowy do mięsa

Składniki:

• 200 g świeżych pieprzników jadalnych,
• 1 cebula,
• 1 ząbek czosnku,
• 100 ml śmietany 30%,
• 1 łyżka masła,
• 1 łyżka mąki,
• 100 ml białego wina (opcjonalnie),
• sól, pieprz, świeży tymianek lub natka pietruszki.

Przygotowanie:

1. Pieprzniki oczyść, pokrój na mniejsze kawałki.
2. Cebulę i czosnek drobno posiekaj.
3. Na patelni rozgrzej masło, dodaj cebulę i czosnek, smaż przez kilka minut, aż cebula się zeszkli.
4. Dodaj pieprzniki, smaż je przez 5-7 minut, aż puszczą wodę i zaczną się rumienić.
5. Jeśli używasz białego wina, wlej je na patelnię i gotuj przez kilka minut, aż odparuje.
6. Dodaj mąkę, dokładnie wymieszaj i smaż jeszcze przez minutę.
7. Wlej śmietanę, dopraw solą, pieprzem i ziołami, gotuj przez kolejne 5 minut, aż sos zgęstnieje.
8. Podawaj sos z mięsem, np. z kurczakiem, wołowiną czy wieprzowiną.

Smacznego! 😊

Koźlarz babka (Leccinum scabrum)

Koźlarz babka to kolejny grzyb z rodziny Leccinum, który jest jadalny i występuje w polskich lasach. Jego kapelusz jest szarobrązowy lub brązowozielony, z wyraźnym, delikatnym śluzem, który w wilgotnych warunkach sprawia, że grzyb staje się błyszczący. Trzon koźlarza babki jest gruby, pokryty charakterystycznym, białym lub jasnoszarym siateczkowym wzorem w górnej części. Rurki pod kapeluszem są białe, a później żółte, a w przypadku uszkodzenia zmieniają barwę na niebieską. Grzyb ten rośnie głównie w lasach liściastych i mieszanych, w pobliżu brzóz. Koźlarz babka ma delikatny smak i miękką konsystencję, dzięki czemu nadaje się do różnych potraw.

---

Przykład dania: Gulasz z koźlarzem babką

Składniki:

• 300 g świeżych koźlarzy babek,
• 500 g mięsa (np. wieprzowina lub wołowina),
• 1 cebula,
• 2 ząbki czosnku,
• 1 marchewka,
• 1 szklanka bulionu,
• 2 łyżki oleju,
• 1 łyżka mąki,
• 100 ml śmietany 18%,
• sól, pieprz, liść laurowy, ziele angielskie,
• świeży tymianek lub majeranek.

Przygotowanie:

1. Mięso pokrój w kostkę, dopraw solą i pieprzem, a następnie obsmaż na rozgrzanym oleju na złoty kolor.
2. Dodaj posiekaną cebulę i czosnek, smaż aż cebula stanie się szklista.
3. Dodaj pokrojoną marchewkę i smaż przez kilka minut.
4. Koźlarze babki oczyść, pokrój w plasterki i dodaj do garnka z mięsem.
5. Zalej całość bulionem, dodaj liść laurowy, ziele angielskie, oraz świeży tymianek lub majeranek. Duś gulasz pod przykryciem przez około 40 minut.
6. Wymieszaj śmietanę z mąką i wlej do gulaszu, aby zagęścić sos. Gotuj przez kolejne 5-10 minut, aż sos stanie się kremowy.
7. Dopraw do smaku solą i pieprzem, a następnie podawaj z ziemniakami, kluskami lub kaszą.

Smacznego! 😊

Koźlarz czerwony (Leccinum aurantiacum)

Koźlarz czerwony to jadalny grzyb, który łatwo rozpoznać po charakterystycznym, pomarańczowo-czerwonym kapeluszu, który z czasem może przybierać ciemniejsze odcienie. Jego trzon jest gruby, cylindryczny, z wyraźnym, siateczkowatym wzorem w górnej części. Rurki pod kapeluszem są początkowo jasne, z czasem zmieniają kolor na ciemniejszy, a przy uszkodzeniu niebieszczeją. Grzyb ten rośnie głównie w lasach iglastych i mieszanych, często w pobliżu brzóz. Ma delikatny smak i aromat, przez co świetnie sprawdza się w różnych potrawach.

---

Przykład dania: Kotlety mielone z koźlarzem czerwonym

Składniki:

• 300 g świeżych koźlarzy czerwonych,
• 500 g mięsa mielonego (np. wieprzowego lub wołowego),
• 1 cebula,
• 1 jajko,
• 2 łyżki bułki tartej,
• 1 łyżka masła,
• sól, pieprz,
• 1 łyżeczka majeranku,
• olej do smażenia.

Przygotowanie:

1. Koźlarze dokładnie oczyść, pokrój w małą kostkę i podsmaż na patelni z 1 łyżką masła, aż staną się miękkie.
2. Cebulę obierz, posiekaj i podsmaż na patelni na złocisty kolor.
3. W dużej misce wymieszaj mielone mięso, podsmażoną cebulę, grzyby, jajko, bułkę tartą oraz przyprawy (sól, pieprz, majeranek).
4. Uformuj kotlety i smaż je na rozgrzanym oleju z obu stron na złoty kolor (około 4-5 minut z każdej strony).
5. Podawaj kotlety z ziemniakami, surówką lub jako dodatek do innych dań.

Smacznego! 😊

Maślak zwyczajny (Suillus luteus)

Maślak zwyczajny to grzyb, który rośnie głównie w lasach iglastych, szczególnie w pobliżu sosen. Jego kapelusz jest śliski i błyszczący, zwłaszcza po deszczu, w kolorze od żółtobrązowego do ciemnobrązowego. Skórka kapelusza łatwo się zdejmuje, co jest istotne przy przygotowywaniu potraw. Rurki pod kapeluszem są żółte i miękkie, a trzon żółtawy, pokryty białawą, czasem kleistą osłoną. Maślaki są bardzo aromatyczne, delikatne w smaku i nadają się do marynowania, smażenia czy duszenia.

---

Przykład dania: Smażone maślaki z cebulą

Składniki:

• 300 g świeżych maślaków,
• 1 duża cebula,
• 2 łyżki masła,
• sól, pieprz,
• świeży koperek (opcjonalnie).

Przygotowanie:

1. Maślaki dokładnie oczyść, zdejmij śliską skórkę z kapeluszy i opłucz je w zimnej wodzie. Większe grzyby pokrój na mniejsze kawałki.
2. Cebulę obierz i pokrój w cienkie piórka.
3. Na patelni rozgrzej masło, a następnie dodaj cebulę. Smaż na małym ogniu, aż stanie się złocista.
4. Dodaj przygotowane maślaki na patelnię i smaż, aż z grzybów odparuje większość wody (około 10-15 minut).
5. Dopraw solą i pieprzem według smaku.
6. Na koniec, jeśli lubisz, posyp posiekanym koperkiem dla aromatu i koloru.

Podawaj jako dodatek do dań głównych (np. mięsa czy ryb) albo z pieczywem. Smacznego! 😊

Podgrzybek brunatny (Imleria badia)

Podgrzybek brunatny to jeden z najczęściej zbieranych grzybów w Polsce. Ma kapelusz w kolorze od jasnobrązowego do ciemnobrązowego, o gładkiej, aksamitnej powierzchni, która w deszczową pogodę staje się śliska. Trzon jest smukły, cylindryczny, o jasnobrązowym odcieniu. Rurki pod kapeluszem są żółtawe, później oliwkowozielone, a po dotknięciu zmieniają barwę na niebieskawą – jest to cecha charakterystyczna tego gatunku. Podgrzybek brunatny rośnie w lasach iglastych i mieszanych, często w towarzystwie sosny lub świerka, od lata do późnej jesieni. Ma delikatny, lekko orzechowy smak i nadaje się do wielu potraw.

---

Przykład dania: Gulasz z podgrzybkami

Składniki:

• 300 g świeżych podgrzybków,
• 400 g mięsa (np. wieprzowina, wołowina lub kurczak),
• 1 cebula,
• 2 ząbki czosnku,
• 2 łyżki oleju,
• 1 szklanka bulionu,
• 100 ml śmietany 18%,
• 1 łyżka mąki,
• sól, pieprz, liść laurowy, ziele angielskie,
• świeży koper lub natka pietruszki do posypania.

Przygotowanie:

1. Mięso pokrój w kostkę, dopraw solą i pieprzem, a następnie obsmaż na rozgrzanym oleju na złoty kolor.
2. Dodaj posiekaną cebulę i czosnek, smaż, aż się zeszklą.
3. Podgrzybki dokładnie oczyść, pokrój w plasterki i dodaj do mięsa. Smaż przez kilka minut.
4. Wlej bulion, dodaj liść laurowy i ziele angielskie, a następnie duś pod przykryciem na małym ogniu przez około 30-40 minut (do miękkości mięsa).
5. W osobnym naczyniu wymieszaj śmietanę z mąką i kilkoma łyżkami gorącego sosu z gulaszu. Wlej mieszankę do garnka, dokładnie wymieszaj i gotuj jeszcze 5 minut, aż sos zgęstnieje.
6. Dopraw do smaku i posyp posiekanym koperkiem lub natką pietruszki.

Podawaj z ziemniakami, kluskami śląskimi lub kaszą. Smacznego! 😊

Borowik szlachetny (Boletus edulis)

 

Borowik szlachetny, nazywany prawdziwkiem, to jeden z najbardziej cenionych grzybów jadalnych w Polsce. Charakteryzuje się dużym, mięsistym kapeluszem o kolorze od jasnobrązowego do ciemnobrązowego, oraz masywnym, jasnym trzonem pokrytym delikatną siateczką. Miąższ jest biały, twardy i ma przyjemny orzechowy zapach. Prawdziwek rośnie w lasach liściastych, iglastych i mieszanych, od lata do późnej jesieni.

Przepisy kulinarne z borowikiem szlachetnym

1. Zupa borowikowa

Składniki:

• 200 g świeżych borowików (lub 50 g suszonych),
• 1 litr bulionu warzywnego lub mięsnego,
• 1 cebula,
• 2 ziemniaki,
• 100 ml śmietany 18%,
• 1 łyżka masła,
• sól, pieprz, natka pietruszki.

Przygotowanie:

1. Jeśli używasz suszonych borowików, namocz je w ciepłej wodzie na 30 minut, a następnie odcedź.
2. Świeże borowiki oczyść i pokrój w plasterki.
3. Na maśle podsmaż posiekaną cebulę, a następnie dodaj borowiki i smaż przez kilka minut.
4. W garnku zagotuj bulion, dodaj pokrojone w kostkę ziemniaki i borowiki. Gotuj, aż ziemniaki będą miękkie.
5. Wlej śmietanę, dopraw solą i pieprzem. Podawaj posypane natką pietruszki.

---

2. Risotto z borowikami

Składniki:

• 150 g ryżu do risotto (np. Arborio),
• 200 g świeżych borowików,
• 1 cebula,
• 2 ząbki czosnku,
• 100 ml białego wina,
• 500 ml bulionu warzywnego,
• 2 łyżki masła,
• 50 g parmezanu,
• sól, pieprz, świeży tymianek.

Przygotowanie:

1. Borowiki oczyść i pokrój w plasterki. Podsmaż je na maśle.
2. W rondlu podsmaż posiekaną cebulę i czosnek, dodaj ryż i smaż, aż stanie się szklisty.
3. Wlej wino, mieszaj, aż odparuje, a następnie stopniowo dodawaj bulion, mieszając, aż ryż wchłonie płyn.
4. Pod koniec gotowania dodaj borowiki i masło. Dopraw solą, pieprzem i tymiankiem. Posyp parmezanem przed podaniem.

---

3. Tarta z borowikami i serem pleśniowym

Składniki:

• 1 arkusz ciasta francuskiego,
• 200 g świeżych borowików,
• 100 g sera pleśniowego (np. gorgonzoli),
• 1 jajko,
• 100 ml śmietany 30%,
• sól, pieprz, gałka muszkatołowa,
• świeży rozmaryn.

Przygotowanie:

1. Rozłóż ciasto francuskie na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Nakłuj widelcem.
2. Oczyść borowiki, pokrój w plasterki i podsmaż na patelni.
3. W misce wymieszaj jajko ze śmietaną, dodaj sól, pieprz i szczyptę gałki muszkatołowej.
4. Na cieście ułóż borowiki i kawałki sera, a następnie zalej mieszanką jajeczną.
5. Piecz w piekarniku nagrzanym do 180°C przez około 25-30 minut. Posyp rozmarynem przed podaniem.

Smacznego! 😊