Trufla letnia (Tuber aestivum)

Trufla letnia, znana również jako trufla letnia czarna, to jeden z najrzadszych i najbardziej cenionych grzybów jadalnych, szczególnie w kuchni francuskiej i włoskiej. Jest to grzyb podziemny, rosnący głównie w symbiozie z korzeniami drzew liściastych, zwłaszcza dębów, buków, leszczyn, ale także z innymi drzewami rosnącymi na glebach wapiennych. Trufla letnia jest dość trudna do znalezienia, ponieważ rośnie pod ziemią, na głębokości od kilku do kilkunastu centymetrów.

Trufla letnia ma charakterystyczny, kulisty kształt i średnicę od 4 do 10 cm. Jej skórka jest ciemna, niemal czarna, z wyraźnymi, chropowatymi guzkami na powierzchni. Miąższ trufli jest jasnożółty lub brązowawy, z delikatnym, przyjemnym zapachem, który z czasem staje się intensywniejszy, zwłaszcza gdy trufla jest dojrzała. W smaku trufla letnia jest łagodna, ale posiada subtelną, orzechową nutę, która sprawia, że jest ceniona w gastronomii, szczególnie w połączeniu z potrawami rybnymi, makaronami czy jajkami.

Różnice z innymi truflami: Trufla letnia jest mniejsza i mniej aromatyczna niż trufla czarna (Tuber melanosporum), znana także jako trufla zimowa, jednak jest bardziej dostępna i tańsza. Również okres jej występowania jest dłuższy – od maja do sierpnia, co sprawia, że trufle letnie mogą być zbierane w cieplejszych miesiącach.

---

Zbieranie:
Trufla letnia rośnie głównie w lasach liściastych, w pobliżu korzeni drzew. Zbierana jest zazwyczaj przez wyszkolone psy, które potrafią wyczuć zapach trufli pod ziemią. Zbieranie trufli wymaga dużej precyzji, ponieważ należy unikać uszkodzenia grzyba oraz jego otoczenia.

---

Przykład dania: Makaron z truflą letnią

Składniki:

• 300 g makaronu (np. tagiatelle),
• 30 g trufli letniej,
• 2 łyżki oliwy z oliwek,
• 2 łyżki masła,
• 50 g tartego parmezanu,
• sól, pieprz,
• świeża natka pietruszki (opcjonalnie).

Przygotowanie:

1. Makaron ugotuj al dente w osolonej wodzie, zgodnie z instrukcją na opakowaniu.
2. W międzyczasie truflę letnią umyj i osusz. Następnie pokrój ją na bardzo cienkie plastry za pomocą noża lub tarki.
3. Na patelni rozgrzej oliwę z oliwek i masło, dodaj truflę i smaż przez 2-3 minuty, aż uwolni się jej zapach.
4. Odcedź ugotowany makaron i dodaj go do patelni z truflą. Wymieszaj całość, dopraw solą i pieprzem.
5. Na końcu dodaj tarty parmezan i delikatnie wymieszaj.
6. Podawaj danie posypane świeżą natką pietruszki, jeśli lubisz.

Uwaga: Trufla letnia najlepiej smakuje w połączeniu z prostymi daniami, które nie przytłoczą jej subtelnego smaku. Można ją także dodać do jajek, risotto lub sałatek.

Płachetka zwyczajna (Rozites caperata)

Płachetka zwyczajna to grzyb z rodziny twardzikowatych, znany z wyraźnych cech morfologicznych, które pozwalają na łatwą identyfikację. Kapelusz płachetki jest w kształcie półkulistym lub wypukłym, z charakterystycznym, wyraźnie promienistym bruzdami na powierzchni, które są matowe lub lekko błyszczące. Kolor kapelusza może wahać się od jasnożółtego do brązowego, często z ciemniejszymi, wyraźnie zaznaczonymi strefami na powierzchni. W średnicy kapelusz osiąga od 5 do 10 cm. Z wiekiem kapelusz może się lekko spłaszczać, a brzegi kapelusza stają się faliste lub wywinięte do góry.

Blaszki pod kapeluszem są rzadkie, początkowo białe, później przybierają kremowy lub żółtawy kolor. Trzon jest stosunkowo gruby, pełny, białawy lub kremowy, a jego powierzchnia może być lekko włóknista. Miąższ grzyba jest biały, o neutralnym zapachu, z delikatnym, słodkawym smakiem.

Płachetka zwyczajna rośnie w lasach liściastych i mieszanych, zwykle w okresie od późnej wiosny do jesieni, często w towarzystwie buków, dębów lub innych drzew liściastych. Grzyb preferuje wilgotne miejsca, często można go znaleźć na opadłych liściach lub wśród mchu.

Chociaż Płachetka zwyczajna jest uznawana za grzyb jadalny, jej smak i zapach nie są tak intensywne jak innych grzybów leśnych, przez co nie jest tak popularna w kuchni.

---

Uwaga: Grzyb należy zbierać z ostrożnością, ponieważ może być łatwo pomylony z innymi, nie zawsze jadalnymi grzybami o podobnym wyglądzie. Warto się upewnić co do jego identyfikacji przed spożyciem.

Smardz jadalny (Morchella esculenta)

Smardz jadalny to jeden z najbardziej cenionych i poszukiwanych grzybów na całym świecie, szczególnie ze względu na swój wyjątkowy smak i wygląd. Jest to grzyb o charakterystycznym, "plisowanym" kapeluszu, który przypomina odwrócony stożek lub główkę z plastra miodu. Kapelusz smardza jest pękany, o nieregularnych, siateczkowatych bruzdach, które tworzą wyraźne komory. Kolor kapelusza waha się od jasnobrązowego do ciemnobrązowego, a trzon jest biały, cylindryczny, pełny i nieco spłaszczony.

Miąższ smardza jest delikatny i biały, z przyjemnym, lekko orzechowym zapachem. Smardz jadalny rośnie w lasach liściastych i mieszanych, najczęściej w pobliżu drzew liściastych, zwłaszcza dębów i buków, na wiosnę, zwykle w kwietniu i maju, w miejscach o umiarkowanej wilgotności.

Ważne jest, by przed spożyciem dokładnie ugotować smardza, ponieważ na surowo jest trujący i może powodować dolegliwości pokarmowe. Gotowanie lub smażenie w pełni neutralizuje toksyny i pozwala cieszyć się jego wyjątkowym smakiem.

---

Przykład dania: Smardz jadalny w śmietanie

Składniki:

• 300 g świeżych smardzów jadalnych,
• 1 cebula,
• 2 łyżki masła,
• 200 ml śmietany 30%,
• sól, pieprz,
• 1 łyżka posiekanej natki pietruszki,
• 1 łyżeczka soku z cytryny (opcjonalnie).

Przygotowanie:

1. Smardze dokładnie oczyść, usuwając wszelkie zanieczyszczenia, piasek i ziemię. Należy także pamiętać, by grzyby dokładnie umyć i pokroić na mniejsze kawałki.
2. Cebulę obierz i posiekaj drobno.
3. Na patelni rozgrzej masło, dodaj cebulę i smaż na złoty kolor.
4. Dodaj pokrojone smardze i smaż przez kilka minut, aż grzyby staną się miękkie.
5. Wlej śmietanę, dopraw solą, pieprzem i gotuj przez około 5-7 minut, aż sos zgęstnieje.
6. Pod koniec gotowania dodaj sok z cytryny i posiekaną natkę pietruszki.
7. Podawaj danie na gorąco jako dodatek do mięsa lub jako samodzielne danie z pieczywem.

Uwaga: Pamiętaj, aby przed spożyciem dokładnie ugotować smardza, aby pozbyć się ewentualnych toksyn.